آسوریان چند هزار سال پیش از میلاد بر کارت ویزیت خشتهایی از گل رس مُهر میزدند. انگشترهای خاتم نیز که در زمان باستان استفاده می شد کارت ویزیت بر همین اساس کار می کرد، چاپ باسمه کارت ویزیت نیز قرنها قبل از گوتنبرگ در چین شناخته شده بود، در دوران حکومت سلسله تانگ در چین (۹۰۶-۶۱۸)، قدیمیترین نمودهای صنعت چاپ دیده شده است. در این دوره کارت ویزیت ، نقشها بر روی صفحهای چوبی حکاکی، و بعد بر روی پارچه چاپ میشد. اولین اشاره به چاپ، در سال ۵۹۳ و یک فرمان حکومتی کارت ویزیت چینی است که در آن، امپراتور ونتی، دستور میدهد تصاویر کارت ویزیت و متون بودایی را چاپ کنند. این متون را اول بر قطعهای کاغذ نازک مینوشتند و بعد آن را بر صفحهای چوبی میچسباندند و متن را بر کارت ویزیت روی چوب حکاکی میکردند تا یک «زینک» چوبی بسازند و از آن کارت ویزیت برای چاپ متن استفاده کنند. کارت ویزیتاین شیوه زمان زیادی میبرد، چرا که هر صفحه از کتاب باید بر یک کارت ویزیت صفحه چوبی جداگانه حکاکی میشد.
ورود صنعت چاپ به ایرانمقدار زيادي از اين جاذبههاي بصري صفحهآرايي كتابهاي خطي را همراه دارند و اصولاً فضاي تصويري آنها داراي همان ويژگي صفحهآرايي شكل گرفته چاپ تراکت و تكامل يافته تا قرن دهم هجري قمري است كه با امكانات فني چاپ سنگي و بعضي تأثيرات بصري غربي عجين شده است. آرايش صفحات در مطبوعات ايران از آغاز تا طي دوراني طولاني به صورت متقارن بوده است كه اين تقارن را در زمينههاي ديگر زندگي روزمرة آن روزگار مانند : معماري، تزئين داخل بنا و صنايع دستي نيز ميبينيم كه با هنرهاي غيرتصويري مانند کارت ویزیت ادبيات و موسيقي آن دوره نيز هماهنگ بوده است. شعر كلاسيك نوعي تقارن دارد و موسيقي سنتي با تقارن، تقابل و تضادي ندارد و همان احساس امنيت و آرامش را القا ميكند.
چاپ سنگی در اوایل قرن هجدهمبتدريج در تمامي اجزا و همچنين ساختار كلي به نوعي وحدت بصري و منطقي يگانه رسيد. تطبيق متقارن عناصر، تقسيم مناسب سطوح، تنظيم چاپ تراکت هندسة نقوش، تلفيق موزون خطها، تركيب متعادل رنگها همه دستاوردهايي هستند كه وحدت مضموني و بصري را در نسخههاي خطي ايراني تأمين ميكنند. در كتابآرايي ايراني، پيوندي دروني بين اجزا مختلف كتاب، از جلد گرفته تا سرلوحه و صفحات متن و بويژه تصوير به وجود ميآيد كه حاصل پيروي هنرمندان و صنعتگران از يك الگوي فرهنگي يگانه است و هدف نهايي و مشترك استادان خطاط و نقاش و مذهّب و صحاف، رسيدن به آن زيبايي متعالي است كه هم چشم را کارت ویزیت بنوازد، هم دل را روشن كند. جلوههاي كامل چنين هنري را در نفيسترين نسخههاي سدههاي نهم و دهم هجري قمري از جمله در شاهنامة بايسنغري، شاهنامه و خمسة طهماسبي ميتوان رؤيت نمود.
روزنامههاي چاپ سنگي دورة قاجارتعداد صفحات : 2